فراهم نمودن ایمنی بنیادی ترین انتظار از یک ساختمان است. اگر از مردم سوال شود، مهم‌ترین مخاطره‌ای که یک ساختمان را تهدید می کند و باید در برابر آن ایمن بود، احتمالا زلزله پاسخ غالب باشد. حریق نیز یکی از مخاطرات اصلی است که جان افراد را تهدید می کند. با این وجود باید اذعان داشت، ایمنی ساختمان در برابر حریق کمتر توسط مردم به عنوان یک خواسته منطقی شناخته شده است. شهروندان باید آگاه باشند، ایمنی در برابر آتش سوزی یک مطالبه به حق است.

ایمنی ساختمان در برابر حریق

رخداد یک آتش سوزی گسترده در یک ساختمان رخدادی نسبتا نادر است. خطر رخداد حریق در یک ساختمان تابعی از متغیرهای گوناگون است. به عنوان مثال، با افزایش تعداد طبقات (ارتفاع) ساختمان و به بالتبع افزایش تعداد ساکنین ساختمان خطر رخداد حریق افزایش می یابد. فرض کنید احتمال رخداد حریق در یک واحد مسکونی تیپیکال pدر طول یک دوره زمانی مشخص (مثلا یکساله) باشد، در یک برج  با n واحد مسکونی، احتمال رخداد حریق در طول یکسال np است. برای مطالعه بیشتر در رابطه با پوشش ضد حریق می‌توانید به www.iranproof.com مراجعه کنید.

تامین ایمنی ساختمان در برابر حریق و سایر مخاطرات یک موضوع حاکمیتی است. از این رو، توسعه آیین نامه ها و مقررات ساختمان نیز از سوی نهاد دولت انجام می پذیرد. ساخت و ساز عمدتا در قالب کسب و کار و به جهت انتفاع توسط قشر خاصی از جامعه انجام می شود. ساختمان ساخته شده در نهایت ممکن است توسط هر یک از آحاد جامعه خریداری شود. از این رو، موضوع تامین ایمنی مطلوب ساختمان ممکن است در تعارض منافع سازنده قرار گیرد.تامین ضوابط و تجهیزات ایمنی هزینه هایی را به سازنده تحمیل می کند و قاعدتا سازنده ممکن است تمایلی به هزینه کرد نداشته باشد. لذا برای حفظ حقوق عامه مردم و محافظت از ساختمان به عنوان یک سرمایه ملی، قاعدتا حاکمیت باید حضور پررنگی داشته باشد. مجموعه مباحث 22 گانه مقررات ملی ساختمان محل بروز این حق حاکمیتی است.

برای تامین ایمنی در برابر آتش سوزی، مبحث سوم مقررات ملی تدوین شده است. این مبحث با عنوان "حفاظت ساختمانها در مقابل حریق" توسط دفتر تدوین مقررات ملی وابسته به وزارت راه و شهرسازی انتشار یافته است. با رعایت این مبحث قانونی می توان اطمینان حاصل نمود ایمنی تا حدود زیادی تامین شده است. دقت بر رعایت ضوابط ایمنی ساختمان در برابر حریق بر عهده تمام دست اندرکاران طراحی، نظارت و اجرای ساختمان است.

پوشش ضد حریق چیست؟

فراهم نمودن شرایط ایمنی ساختمان در برابر حریق به مجموعه متنوعی از مولفه ها وابستگی دارد. شرح کامل این مولفه ها مدنظر این مقاله نیست و از طریق مبحث سوم مقررات ملی قابل احصاء است. آنچه که در این بخش مفصلا مورد توجه قرار گرفته است، موضوع نقش پوشش ضد حریق در اسکلت فلزی در ارتقای ایمنی ساختمان در آتش سوزی است.

پوشش های ضد حریق به دو شکل رنگ های ضد حریق و پوشش های ضد حریق پایه معدنی در جامعه مهندسی ایران شناخته شده اند. رنگ های ضد حریق بر پایه رزین های آلی متورم شونده تولید می شوند. پوشش های ضد حریق پایه معدنی نیز عمدتا از ورمیکولیت به عنوان ماده اصلی و یک چسباننده مانند سیمان یا گچ ساخته می شوند. درصد محدودی از سایر متریال در این پوشش ها استفاده می شود، که علیرغم نسبت کم اهمیت بسیار بسزایی در بهبود عملکرد حریق ایجاد می کنند. پوشش ضد حریقی که در آن از سیمان استفاده شود، به پوشش ضد حریق پایه سیمانی شناخته می شود. امروزه پوشش ضد حریق پایه سیمانی بیشترین استفاده را در تامین ایمنی ساختمان در برابر حریق دارد. برای مطالعه بیشتر ادامه مطلب را مطالعه کنید.

آیا استفاده از پوشش های ضد حریق برای ساختمان بتنی هم موضوعیت دارد؟

امروزه عمده سازه های ساخته شده در شهرها به صورت سازه بتن آرمه و یا سازه فولادی ساخته می شوند. تامین ایمنی در برابر حریق برای هر دو رده سازه ها الزامی است. اما با این وجود سازه های فولادی ذاتا در برابر حریق آسیب پذیرترند. بنابراین، موضوع استفاده از پوشش های ضد حریق اسکلت فلزی کاملا حیاتی است. اما با این وجود، در سازه های بتن آرمه نیز اگر ضوابط حداکثر درصد آرماتور ستون ها (۲٫۵ درصد برای مقاومت حداقل ۹۰ دقیقه ای در برابر حریق) رعایت نشود، تامین ایمنی در برابر حریق کاملا با چالش همراه خواهد بود. زیرا حسب جدول ۳-۲-۲ مبحث سوم و نیز بند ۹-۲۲-۲ مبحث نهم برای سازه های بیش از ۶ طبقه حداقل مقاومت ۹۰ دقیقه ای سازه در برابر حریق الزامی است. از این رو، در سازه های بتن آرمه بیش از ۶ طبقه که درصد آرماتور بیش از 2.5 درصد باشد، اجرای پوشش ضد حریق برای حفظ ایمنی ساختمان در برابر آتش سوزی الزامی خواهد بود. 

همچنین، در برخی سازه های بتن آرمه از تیرچه های فلزی خود ایستا در پوشاندن سقف استفاده می شود. این تیرچه ها به تیرچه های کرومیت و سقف کرومیت هم شناخته می شود.

یال تحتانی این تیرچه عملا بدون پوشش بتنی باقی می ماند و طبعا در برابر حریق آسیب پذیر خواهد بود. راهکار تامین ایمنی ساختمان در برابر حریق برای این گونه سازه ها استفاده از پوشش ضد حریق است. برابر گزارش های شرکت ایران پروف، به عنوان تولید کننده معتبر پوشش های ضد حریق، بسیاری از سازندگان ساختمانهای بتنی که از کرومیت استفاده کرده اند، برای تامین نظر کارشناسان آتش نشانی به این شرکت مراجعه داشته اند.

ساختمانهای فولادی نسبت به ساختمانهای بتن آرمه آسیب پذیری به مراتب بیشتری نسبت به سازه های بتنی دارند. دلیل آن هم اینرسی حرارتی به مراتب کمتر اعضای فولادی نسبه به اعضای بتنی است. یک ستون فولادی و یک ستون بتنی مشابه به لحاظ سازه ای رفتار متفاوتی در برابر حریق دارند. هر دو عضو در دمای حدود 550 درجه بیش از پنجاه درصد مقاومت خود را از دست خواهند داد. اما نکته آن است که در یک شار حرارتی ثابت، زمانی که ستون فولادی به دمای بحرانی می رسد در مقایسه با ستون بتنی به مراتب کمتر است. از این رو، ایمنی در برابر آتش سوزی یک ستون فولادی کاملا بحرانی تر از ستون بتنی است. طبعا اجرای پوشش ضد حریق اسکلت فلزی یک شرط مهم در تامین ایمنی ساختمان است.

ایران پروف؛ شرکت مجاز اجرای پوشش ضد حریق

ماموریت ایران پروف ارتقای ایمنی ساختمان ها در برابر حریق تعریف شده است. گواهینامه و تاییدیه های لازم در این خصوص از سوی مرکز تحقیقات مسکن، راه و شهرسازی به عنوان متولی امر برای ایران پروف صادر شده است. همچنین با قرارگیری در وندور (لیست کوتاه) سازمان آتش نشانی، ایران پروف در زوره شرکت مجاز اجرای پوشش ضد حریق است.